Công lý việc đúng nên làm

(Bài giảng công lý)
http://www.justiceharvard.org/
toàn tập: https://www.youtube.com/watch?v=P52n7U8GlpA&list=PLFD5243AC33C94E14

tập 1: thuyết vị lợi
tập 2: thuyết chủ nghĩa tự do

công lý là phần thiêng liêng nhất, là phần có ràng buộc chặt chẽ nhất với đạo đức... về lâu về dài nếu chúng ta làm theo công lý và tôn trọng các quyền thì toàn xã hội rồi sẽ tốt hơn trong tương lai ... các học thuyết bền vững về quyền nói rằng các cá nhân không chỉ là công cụ được sử dụng cho quyền lợi to lớn của xã hội hay cực đại hóa cho lợi ích số đông,, cá nhân là cá thể riêng lẻ có cuộc sống riêng và xứng đáng nhận được sự tôn trọng ... chủ nghĩa tự do đề cập rất nghiêm túc đến vấn đề quyền của cá nhân ... bởi vì chúng ta là những cá thể riêng biệt và xã hội không thể sử dụng chúng ta theo cách nó muốn được, đơn giản chúng ta đều là những cá thể những con người khác biệt chúng ta có quyền tự do tức là có quyền được tự do lựa chọn sống cuộc sống theo ý muốn của mình miễn là chúng ta tôn trọng quyền của người khác thì cũng nhận lại sự tôn trọng đó... mỗi cá nhân có những quyền bền vững và sâu rộng đến mức nảy sinh ra câu hỏi về những gì hay bất cứ điều gì mà nhà nước có thể được làm .. không có những đạo luật mạng tính ép buộc, đâọ luật về đạo đức ... về quan hệ tình dục của những người đồng giới ..chủ nghĩa tự do nói: không có ai bị hại, không vi phạm quyền của bất kỳ ai vì vậy nhà nước nên dừng ngay việc cố gắng khuyến khích hay ban hành các đạo luật về đạo đức, chủ nghĩa tự do bác bỏ bất cứ khoản thuế nào hay chính sách nào khác dùng cho mục đích thực hiện tái phân chia thu nhập hay tài sản của người giàu cho người nghèo, sự phân chia theo chủ nghĩa tự do là một loại ép buộc nó chẳng khác gì với hành vi trộm cắp thực hiện bởi nhà nước hay của đám đông ... với những người làm việc rất tốt và kiếm được nhiều tiền
tập 4: https://www.youtube.com/watch?v=sUJNr5FZo98
Hôm hay chúng ta tìm hiểu về John Lock.Có vẻ như Lock là bạn đồng minh hùng mạnh của chủ nghĩa tự do. Trước tiên, giống như những tín đồ của tự do chủ nghĩa , ông tin rằng có một số quyền cá nhân cơ bản có vai trò quan trọng đến nỗi không một chính phủ nào cho dù là chính phủ đại diện hay chính phủ được bầu lên một cách dân chủ có thể phủ nhận chúng. Không chỉ có vậy, ông còn cho rằng những quyền cơ bản này bao gồm những quyền tự nhiên - quyền sống, quyền tự do, và quyền sở hữu. Và ông chỉ ra rằng quyền sở hữu không phải do chính phủ hay pháp luật thiết lập mà là quyền tự nhiên - "Tự nhiên" có nghĩa là nó đứng trên chính trị. Nó là quyền gắn với mỗi cá nhân như một con người, thậm chí có trước khi chính phủ ra đời, trước khi nghị viện và các cơ quan lập pháp tiến hành định nghĩa và đảm bảo thực thi các quyền....nếu có một cái gì đó chúng ta có được trước khi chính quyền ra đời thì cái quyền đó ràng buộc như thế nào đến những điều mà chính quyền hợp lệ có thể làm, để cuối cùng có thể coi... chúng ta phải đặt câu hỏi khi tồn tại bên trong xã hội chúng ta chúng ta có những quyền tự nhiên gì, các bạn biết là chúng ta hòa nhập vào xã hội  là bởi sự đồng ý,,sự tán thành ...từ bỏ trạng thái tự nhiên để bị cai quản bởi số đông, bởi hệ thống pháp luật, công lý, nhưng những luật này là chính đáng nếu nó tôn trọng quyền tự nhiên của chúng ta, tôn trọng những quyền bất khả chuyển nhượng: quyền sống, quyền tự do và quyền sở hữu. Không một nghị viện nào, một cơ chế lập pháp nào cho dù dân chủ đi chăng nữa có thể hợp pháp xâm phạm các quyền tự nhiên của chúng ta. Ý kiến cho rằng không luật lệ nào được xâm phạm quyền sống quyền tự do và quyền sở hữu có vẻ như ủng hộ quan điểm quyền lực của chính quyền là có giới hạn, những người theo chủ nghĩa tự do ắt hẳn sẽ thấy vui mừng vì điều này tuy nhiên cũng không nên vui mừng quá sớm bởi dù cho đối với Locke luật lệ tự nhiên vẫn luôn tồn tại khi nhà nước xuất hiện, mặc dù Locke cho rằng quyền lực nhà nước phải bị hạn chế bởi vì mục đích của nó được thành lập ra tức là giữ gìn tài sản cho dù là như thế vẫn tồn tại một nghĩa quan trọng mà theo nghĩa này những gì là tài sản của tôi, những gì được coi là cuộc sống và tự do của tôi là do chính quyền thừa nhận, rằng có những đặc tính, có những phương diện về sinh mạng và tự do hạn chế quyền lực nhà nước. Nhưng những gì được coi là liên quan đến cuộc sống và tài sản của tôi lại dành cho nhà nước xác định và định rõ. Tại sao có thể như thế? Không lẽ chính Locke lại phủ nhận chính quan điểm của mình? hay có một sự phân định nào đó, trả lời câu hỏi điều gì khiến quan niệm của Lócke phù hợp với hệ tư tưởng của chủ nghĩa tự do, chúng ta cần xem xét kỹ quan niệm của Locke về chính quyền hợp lệ -- tức là nhà nước dựa trên cơ sở sự thỏa hiệp và nhà nước có quyền lực hạn chế. Locke cho rằng có những quyền cơ bản ràng buộc những điều nhà nước có thể làm. Ông cho đó là những quyền tự nhiên chứ không phải quyền mà luật pháp hay nhà nước qui định. Locke thực hiện một thí nghiệm triết học vĩ đại để tìm hiểu xem tại sao lại có thể có quyền tư hữu mà không có thỏa thuận trước khi nhà nước và những nhà luật pháp xuất hiện và định nghĩa quyền sở hữu này. Đó là băn khoăn là luận điểm của ông, có một phương diện, Lock cho rằng để làm ra của cải không chỉ là những thứ hái lượm và săn bắn được mà còn cả đất đai nữa miễn là đất vẫn còn đủ cả số và chất cho những người khác, hôm nay tôi muốn đề cập đến vấn đề sự thỏa hiệp, đây là ý lớn thứ hai sau quan điểm về tư hữu của Locke, thế nào là thỏa thuận, chúng ta đã đề cập đến vấn đề thỏa thuận ...từ tuần thứ nhất //là do sự thỏa thuận tập thể của cả cộng đồng
tập 5: https://www.youtube.com/watch?v=zPfKNwAnEQQ
quân đội : ép buộc, thuê ngoài, tự nguyện, việc sinh con hộ...
tập 6: https://www.youtube.com/watch?v=OLplcGvbPfI
Immanuel Kant, chúng ta có trách nhiệm tuyệt đối phải tôn trọng nhân phẩm con người và không được sử dụng người khác đơn thuần như một phương tiện cho dù là phục vụ những mục đích có lợi đi chăng nữa; ông viết sách: phê phán lý tính thuần túy là cuốn sách quan trọng nhất trong những số cuốn sách viết về triết học hiện đại.Nội dung của cuốn sách này là nguyên tắc tối thượng của đạo đức, lý giải thế nào là tự do thực sự. Kant phản đối thuyết vị lợi, ông cho rằng mỗi con người có những phẩm giá nhất định cần phải được tôn trọng. Lý do con người thiêng liêng hay "những cá nhân mang quyền" không phải bắt nguồ từ chúng ta sở hữu bản thân mình mà từ tư tưởng, chúng ta đều là những con người có lý trí, chúng ta là những cá nhân tự chủ tức là chúng ta có quyền tự do hành động và chọn lựa. Khả năng tư duy và tự do không phải là thứ duy nhất mà chúng ta có; chúng ta còn có cảm nhận về đau đớn và hạnh phúc, khổ ải hay thỏa mãn, chúng ta cố gắng tránh đau dớn và đều thích được thõa mãn. Kant phủ nhận thuyết vị lợi ở điểm : coi đau đớn và hạnh phúc điều khiển cuộc sống của con người. Kant cho rằng chính khả năng tư duy đã làm con người đặc biệt, khác biệt vượt lên trên loài vật thuần túy. Nó khiến chúng ta không đơn thuần chỉ là những sinh vật có tri giác. Chúng ta thường nghĩ tự do đơn giản là làm bất kể thứ gì mình muốn hoặc không có trở ngại trong việc lấy những thứ mình cần. Nhưng Kant không nhất trí như vậy
tập 7: https://www.youtube.com/watch?v=Yt4oLtUIkME
tập 8: https://www.youtube.com/watch?v=5pP2cCry3So
....những đức tính xã hội mà chúng ta tình cờ được ban thưởng, trong một xã hội tư bản thật có ích khi có tư duy buôn bán, trong một xã hội quan liêu thật có ích khi có khả năng tiếp cận với xếp,trong một xã hội dân chủ thật tốt khi trông thật ưa nhìn trên truyền hình, nói năng gãy gọn, khúc chiết, hoành tráng. Trong một xã hội hay tranh chấp, thật có ích nếu học trường luật và có tài năng làm tốt ở kì thi đầu vào LSAT ở trường luật. Nhưng chúng ta có thể làm điều gì cho việc kể trên. Giả sử chúng ta, với tài năng của mình, không sống trong xã hội chúng ta, xã hội phát triển công nghệ hiện đại, hay tranh chấp mà sống trong xã hội săn bắn, hoặc xã hội chiến binh, tài năng của chúng ta sẽ biến thành những thứ gì? Chúng sẽ không đưa chúng ta đi được xa. Không nghi ngờ gì là một số chúng ta sẽ phát triển những tài năng khác. Nhưng liệu chúng ta có kém được kính trọng đi chăng? Liệu chúng ta có kém đức hạnh đi chăng? Liệu chúng ta có kém đáng khen đi không nếu chúng ta sống trong kiểu xã hội đó hơn là sống trong xã hội chúng ta. Câu trả lời của Rawl là không. Chúng ta kiếm được ít tiền hơn. Nhưng khi chúng ta kiếm được ít tiền hơn nhưng chúng ta cũng không kém xứng đáng đi. Không kém xứng đáng hơn chúng ta bây giờ. Đây là ý chính. Cũng có thể nói điều tương tự với những người trong xã hội chúng ta ngẫu nhiên nắm giữ những vị thế kém danh giá hơn những người vô tình có tài năng mà xã hội chúng ta tình cờ tưởng thưởng. Nên đây là nội dung đạo đức của sự khác biệt giữa xứng đáng về mặt đạo đức và được phép kỳ vọng hợp pháp. Chúng ta được phép nhận phần thưởng mà qui tắc trò chơi ban cho cho việc áp dụng tài năng của chúng ta. Nhưng thật sai lầm và cao ngạo khi nghĩ rằng ngay từ đầu chúng ta đã xứng đáng trong một xã hội đánh giá các đức tính chúng ta tình cờ có được. Bây giờ chúng ta nói về thu nhập và của cải, thế còn cơ hội tôn vinh thì sao ?Thế còn việc phân bổ chỗ ngồi trong những trường đại học, cao đẳng hàng đầu thì sao? Đúng vậy, tất cả các bạn, phần lớn các bạn là con cả, làm việc chăm chỉ, nỗ lực, phát triển tài năng của mình để đến được đây. Nhưng thực tế Rawls cũng hỏi : trạng thái đạo đức của luận điểm cho lợi ích gắn với cơ hội mà bạn có được. Liệu chỗ ngồi trong các trường đại học và cao đẳng là một dạng, một kiểu phần thưởng, một vinh dự cho những người xứng đáng với chúng bởi vì họ đã làm việc rất chăm chỉ. Hay những chỗ ngồi này, những cơ hội và vinh dự này  có được theo kỳ vọng hợp pháp mà phụ thuộc vào biện minh của họ cho những người được hưởng làm như thế theo cách thức có lợi cho những người dưới cùng của xã hội. Đó là câu hỏi mà nguyên tắc khác biệt mà Rawls đã đưa ra. Đó là nghi vấn có thể được hỏi về thu nhập ...
tập 9: https://www.youtube.com/watch?v=ds786P3OWhw
tập 10: https://www.youtube.com/watch?v=AVK27wAtKLg
tập 11: https://www.youtube.com/watch?v=Q31W2yLBc60
tập 12: https://www.youtube.com/watch?v=H50zrtEGAIA

tham khảo thêm: Các trường phái chủ nghĩa tự do cổ điển http://www.triethocduongpho.com/2014/07/08/truong-phai-tu-tuong-ve-chu-nghia-tu-do-co-dien/