Hỡi các con, hãy khôn lớn thành người! Aziz Nesin

Hỡi các con, hãy khôn lớn thành người! (Người dịch : Nguyễn Chí Được: Azit Nêxin Giải sầu chủ nhật NXB văn hóa thông tin)

Một hôm kiến mẹ và kiến bố gọi các con lại để giảng giải vềđạo lý của loài kiến. Kiến bố kết thúc buổi giảng bằng những câu:

Hỡi các con! Các con hãy ra sức phấn đấu trong cuộc sống đểtrở thành những con kiến! Muốn thế không bao giờ các con được vi phạm cácnguyên tắc của loài kiến chúng ta.

Các chú kiến con nhao nhao hỏi:

Thưa bố, làm thế nào để trở thành con kiến chân chính? Vàlàm thế nào để xứng đáng với danh hiệu cao quý này?

Các con sẽ theo gương bố mẹ. Bố mẹ sống và làm việc thế nàothì các con cứ làm như thế. Kiến bố trả lời.

Thế là những chú kiến con bắt đầu làm việc như bố mẹ chúngvẫn làm hàng ngày. Ngay từ mùa hè chúng cùng bố mẹ đi tha cỏ, lá về giấu dướiđất. Mùa đông thì chúng nghỉ đông trong tổ. Và khi trưởng thành thì chúng đểtrứng, sinh con.

Hôm ấy bố mẹ kiến lại gọi các con về quây quần xung quanhmình.

Hỡi các con! Kiến bố nói với các con. Bố sắp từ giã cõi đờinày. Trước khi ra đi, bố muốn nói với các con rằng: bố rất hài lòng về tất cảcác con. Các con đã trở thành những con kiến chân chính, không ai phản bội lạicác nguyên tắc của loài kiến.

Bố mẹ sẽ luôn luôn cầu phúc cho các con!

Cầu đức Alaphù hộ độ trì cho các con!

Cá bố và mẹ gọi các con đến để giảng bài về cuộc sống củaloài cá. Cá bố kết thúc bài học bằng lời giáo huấn.

Hỡi các con! Các con hãy cố gắng trong cuộc sống để trởthành những con cá chân chính. Muốn thế các con phải giữ vững các nguyên tắccủa loài cá.

Lúc bấy giờ bọn cá con nhao nhao hỏi:

Thưa bố, chúng con phải làm thế nào để trở thành những concá chân chính và giữ vững danh hiệu đó?

Cá bố trả lời:        

-Các con sẽ theo gương bố mẹ. Những việc mà bố mẹ các conlàm bao giờ cũng đúng. Các con chỉ việc theo đó mà làm.

Thế là bọn cá con bắt đầu quan sátchăm chú mọi việc bố mẹ chúng làm. Chúng cũng bơi lội tung tăng trong biển, gặpbọn cá bé hơn nếu nuốt được là nuốt liền và khi gặp bọn cá lớn hơn cũng đànhcho cho chúng nuốt, khi trưởng thành chúng đẻ trứng sinh con.

Thời gian cứ thế trôi qua. Một ngày kia cá bố và cá mẹ tậptrung các con lại.

Hỡi các con! – Cá bố nói – Giờ các con đã khôn lớn. Bố mẹ cóthể thanh thản ra đi. Tất cả các con đã trở thành những con cá chân chính.Không ai phản bội lại các nguyên tắc của loài cá. Công sức của bố mẹ bỏ rakhông uổng phí. Bố mẹ luôn cầu chúc cho các con hạnh phúc. Xin đức Ala phù hộ độ trì chocác con!

Chó bố và chó mẹ gọi các con lại để giảng giải về lẽ sốngcủa loài chó. Chó bố kết thúc buổi giáo huấn bằng những lời:

- Hỡi các con! Điều chính yếu nhất của các con là phải phấnđấu để trở thành những con chó chân chính. Muốn thế các con phải trung thànhvới các nguyên tắc của loài chó.

Lúc bấy giờ đàn chó con liền hỏi:

Thưa bố, phải làm gì để trở thành những con chó chân chínhvà xứng đáng với danh hiệu cao quý của loài chó.

Điều này rất dễ, chó bố trả lời. – Các con sẽ theo gương bốmẹ. Hành động của bố mẹ là mẫu mực để các con nhìn vào mà học tập.

Các chú chó con bắt đầu quan sát mọi hành động của của bố mẹvà anh chị lớn hơn. Họ làm thế nào thì lũ chó con làm theo thế ấy. Bố mẹ sủathì các con cũng sủa theo. Bố mẹ canh gác, trông nom nhà cửa, các con đều làmtheo. Bố mẹ tỏ ra trung thành với chủ, các con khi có chủ riêng cũng cư xử nhưvậy. Rồi đàn chó lớn lên, tìm đôi kết bạn, sinh sôi nảy nở, tiếp tục duy trìnòi giống.

Một ngày kia bố mẹ chó lại tập trung các con quanh mình vànói:

Hỡi các con! – Chó bố nói – Giờ các con đã khôn lớn trưởngthành. Còn bố mẹ thì đã đến cõi. Trước khi ra đi, bố muốn nói với các con rằng,bố mẹ rất hài lòng về các con. Các con đã không rời xa nguyên tắc của nhà chó.Công sức bố mẹ bỏ ra không uổng phí. Bố mẹ luôn cầu chúc cho các con hạnh phúc!Cầu mong đức Alaphù hộ độ trì cho con con!

Không chỉ có thế, các loài bò, trâu, cá voi, lạc đà, voi,rắn rết… tất cả bố mẹ chúng đều nói với con cái rằng, phận làm con phải cố gắngphấn đấu sống như bố mẹ mình đã sống, và làm theo những gì bố mẹ mình đã làm.

Con cái tất cả loài vật đã đi theo con đường mà mà bố mẹchúng đã đi, nên cuối cùng đã trở thành những con vật tốt. Chính vì thế mà bố mẹchúng khi ra đi vĩnh viễn đều mãn nguyện vô cùng. Vì họ biết rằng đã để lại cáiphúc cái đức cho các con.

Bố con người và mẹ con người tập hợp các con lại để giảnggiải về đạo lý làm người. Kết thúc bài giảng, ông bố con người nói:

Hỡi các con! Các con cố mà phấn đấu thành con người. Khôngbao giờ được từ bỏ các nguyên tắc của loài người.

Các con liền hỏi lại:

Thưa bố, vậy chúng con phải làm gì để trở thành con người vàxứng đáng với danh hiệu vẻ vang đó?

Điều đó rất dễ, - bố con người trả lời, - các con hãy theogương bố mẹ

Bố mẹ làm gì các con hãy làm như thế.

Các con bắt đầu quan sát bố mẹ, làm đúng những gì mà bố mẹchúng đã làm. Chúng lớn lên giống hệt bố mẹ chúng.

Biết mình sắp từ giã cõi đời, bố mẹ con người gọi các conlại. Ông bố con người buồn rầu thốt lên:

Thật đáng tiếc! Không một ai trong số các con xứng đáng vớidanh hiệu cao quý Con người. Các con đã rời xa các nguyên tắc của loài người.Bố mẹ thì sắp qua đời, giờ mới nhận ra công sức của mình bỏ ra thật uổng côngvô ích. Các con đền đáp tình yêu và sự chăm sóc của bố mẹ bằng nỗi đau khổ êchề. Các con thật đáng nguyền rủa!

Vì sao bố mẹ lại mắng nhiếc chúng con như vậy? – Những đứacon tỏ ra ngạc nhiên. – Chúng con có làm gì khác bố mẹ đâu. Chúng con luôn theogương bố mẹ, và chỉ làm những gì bố mẹ đã làm.